Probiotyki to żywe drobnoustroje, które po spożyciu w odpowiedniej ilości, mogą korzystnie wpłynąć na nasze zdrowie. Należą do nich zarówno bakterie, jak i drożdże naturalnie powstające w procesie fermentacji. Ich źródłem są produkty żywnościowe, takie jak jogurty, kefiry czy kiszonki, jednak zawartość probiotyków w tego rodzaju produktach często jest niewystarczająca. Aby osiągnąć konkretny efekt zdrowotny, należy wówczas posiłkować się również preparatami probiotycznymi z apteki, które zawierają szczepy o udowodnionym działaniu oraz w adekwatnej ilości. Działanie probiotycznych mikroorganizmów polega na modyfikacji składu mikrobioty jelitowej. Jej niewłaściwa struktura może być przyczyną licznych chorób, w tym alergii, zapalenia jelit, cukrzycy czy depresji [1].

Jakie są wskazania do stosowania probiotyków?

Probiotyki kojarzą się nam głównie z antybiotykoterapią — słusznie! To właśnie w tym wskazaniu najczęściej przyjmuje się probiotyczne drobnoustroje. Jednak nie jest to jedyna sytuacja, w trakcie której probiotyki mogą korzystnie wpłynąć na nasze zdrowie. Probiotyki posiadają dużo szersze spektrum działania i pomagają skutecznie łagodzić przebieg wielu innych schorzeń.

Probiotyki mogą być stosowane w:

• w trakcie terapii antybiotykiem;
• atopowym zapaleniu skóry (AZS);
• zespole jelita drażliwego (IBS);
• w celu poprawy odporności;
• w celu poprawy zdrowia psychicznego.

Probiotyki w trakcie antybiotykoterapii

Antybiotyki, zwłaszcza te o szerokim spektrum działania, mogą istotnie zaburzać skład mikroflory jelitowej. Z jednej strony zabijają one bakterie chorobotwórcze, z drugiej zaś — również te probiotyczne. Zaburzenia flory bakteryjnej mogą doprowadzić do wystąpienia szeregu niepożądanych skutków ubocznych, głównie ze strony przewodu pokarmowego, takich jak biegunka, bóle brzucha, nudności, wymioty. W trakcie antybiotykoterapii, a także po jej zakończeniu, należy zatem przyjmować probiotyki, celem odbudowania zniszczonej mikroflory i przywrócenia jej prawidłowej funkcji [2].

Atopowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry to przewlekła autoimmunologiczna choroba skóry. Jej objawy charakterystyczne to ciężka w leczeniu, swędząca wysypka oraz zmiany łuszczycowe. Najnowsze dane wskazują, że regularne stosowanie probiotyków może przynieść poprawę w wyglądzie i funkcjonowaniu skóry. Choć badania w tym zakresie wciąż trwają, wiadomo już, że suplementacja probiotyków nie prowadzi do zaostrzenia choroby, a może jedynie przynieść dobroczynny efekt i poprawić zdrowie i jakość życia pacjentów [3].

Zespół jelita drażliwego

Zespół jelita drażliwego to zaburzenie funkcjonowania przewodu pokarmowego, objawiające się przewlekłymi bólami brzucha, niestrawnością i silnym uczuciem dyskomfortu w obrębie jamy brzusznej. Dotychczas nie poznano dokładnego patomechanizmu powstawania tej choroby, jednak sugeruje się, że główną rolę odgrywa zaburzona mikroflora jelitowa. Stosowanie probiotyków jest zatem podstawą terapii IBS, pomagają one bowiem odbudować mikrobiotę, a tym samym zredukować uciążliwe objawy choroby [4].

Probiotyki a odporność organizmu

Jeśli mikrobiota jelitowa ma właściwy skład i strukturę, wówczas skutecznie uniemożliwia zasiedlenie jelit przez patogenne drobnoustroje. Co więcej, jej prawidłowa funkcja może również wzmocnić ogólną odporność ludzkiego organizmu. Okazuje się bowiem, że probiotyki aktywują tzw. komórki N, które stanowią linie obrony przed komórkami nowotworowymi oraz chorobotwórczymi mikroorganizmami. Co więcej, probiotyki wpływają także na aktywność cytokin — białek odpowiedzialnych za powstawanie i pracę komórek odpornościowych [5].

Probiotyki a zdrowie psychiczne

Probiotyki i prawidłowa struktura mikrobioty jelitowej mogą mieć istotny wpływ również na zdrowie psychiczne. Regulują one poziom tryptofanu — prekursora serotoniny, nazywanej często hormonem szczęścia. Badania dowiodły, że suplementacja probiotykami może korzystnie wpłynąć na łagodzenie stanów depresyjnych, a także zaburzeń lękowych [6].

Bibliografia:

1. G. R. Gibson, et al., Dietary modulation of the human colonic microbiota: introducing the concept of prebiotics. The Journal of nutrition, 1995,125(6):1401-1412.
2. C. Arthur, et al., Probiotic approach to prevent antibiotic resistance, Annals of Medicine, 2016,48(4):246-255.
3. A. Makrgeorgou, et al., Probiotics for treating eczema. Cochrane Database Syst Rev 2018;11:CD006135.
4. H.M. Staudacher, et al., Altered gastrointestinal microbiota in irritable bowel syndrome and its modification by diet: probiotics, prebiotics and the low FODMAP diet. Proc Nutr Soc 2016;75:306-18.
5. T. Klaenhammer, et al., The impact of probiotics and prebiotics on the immune system. Nat Rev Immunol 2012,12:728–734.
6. S. Noonan, et al., Food & mood: a review of supplementary prebiotic and probiotic interventions in the treatment of anxiety and depression in adults, BMJ Nutrition, Prevention & Health 2020;3.