Zaburzenie mikrobiomu jelitowego jest najczęściej kojarzone z osłabioną odpornością i problemami pokarmowymi. Trudno jednak przejść obojętnie wobec zależności między kondycją flory bakteryjnej a zdrowiem psychicznym. W jaki sposób bakterie jelitowe oddziałują na sferę emocjonalną? Czy problemy z mikroflorą mogą spowodować rozwój chorób psychicznych?

Czym jest dysbioza jelitowa?

 

Mianem dysbiozy jelitowej określa się problem polegający na upośledzeniu prawidłowego funkcjonowania jelit, który wynika z ilościowych dysproporcji mikrobiomu. Oznacza to, że skład prawidłowej mikrobioty ulega zaburzeniu – liczba pożytecznych bakterii jelitowych zostaje zmniejszona wskutek rozrostu gatunków o niekorzystnym wpływie na ludzkiego zdrowia. Niemniej jednak dysbioza może mieć też charakter jakościowy. W tym przypadku liczba bakterii zgadza się, ale różnorodność gatunkowa bytujących w jelicie mikroorganizmów jest nieodpowiednia dla zachowania homeostazy.

Przyczynami dysbiozy jelitowej mogą być:

• podeszły wiek
• nadmierny stres
• nadwaga/otyłość
• palenie papierosów
• nadużywanie alkoholu
• długotrwała antybiotykoterapia
• choroby układu pokarmowego np. SIBO, WZJG, IBS, celiakia
• schorzenia niezwiązane z jelitami np. cukrzyta typu I, astma, RZS
• niewłaściwe odżywianie (np. przetworzona żywność, niewielka ilość błonnika, duże spożycie nabiału)

Profilaktycznym sposobem przeciwdziałania dysbiozie jest regularne stosowanie preparatów zawierających odpowiednie szczepy bakterii jelitowych. Najlepszym wyborem są preparaty kompleksowe tzw. synbiotyki, które oprócz materiału bakteryjnego zawierają pożywkę (prebiotyki) odpowiedzialną za namnażanie flory.

W jaki sposób flora bakteryjna oddziałuje na zdrowie psychiczne?

 

Bakteriom jelitowym przeważnie przypisuje się korzystny wpływ na przeciwdziałanie chorobotwórczym drobnoustrojom, które mogą stanowić przyczynę infekcji. Ponadto trudno zaprzeczyć, że mikrobiota oddziałuje na pracę jelit m.in. w kontekście trawienia, pasażu jelitowego czy kwestii związanych z przyswajalnością składników pochodzących z codziennej diety.

Już od dłuższego czasu wspomina się o korelacji składu i funkcjonowania mikrobioty jelitowej z kondycją psychiczną. Lekarze niejednokrotnie podkreślają, że utrzymanie optymalnego stanu mikroflory (m.in. poprzez zdrowe odżywianie) pozwala zachować dobre samopoczucie, wspomóc właściwe funkcjonowanie układu nerwowego oraz stanowić jeden z elementów profilaktyki rozmaitych zaburzeń np. depresyjnych czy lękowych. Co więcej, u osób z chorobami psychicznymi można zauważyć pogorszony stan mikrobiomu.

W bakterie jelitowe mają wpływ na zdrowie psychiczne?

 

Warto wiedzieć, że:

• Część bakterii jelitowych oddziałuje na endogenną syntezę neuroprzekaźników i neuromodulatorów m.in. GABA, norepinefryny czy serotoniny, które jak wiadomo, regulują nastrój i kondycję psychiczną człowieka.
• Mikrobiom uczestniczy w procesie produkcji krótko-łańcuchowych kwasów tłuszczowych, które odpowiadają m.in. za wchłanianie niektórych minerałów (np. magnezu), ograniczenie rozwoju niektórych patogenów czy przeciwdziałanie reakcjom zapalnym.• W mikroflorze jelitowej dochodzi do syntezy niektórych aminokwasów np. tryptofanu będącego prekursorem wspomnianej już serotoniny czy melatoniny, która odpowiada regulację procesu snu i czuwania.
• Mikrobiocie przypisuje się również pozytywny wpływ na konwersję części polifenoli, które wspierają walkę z wolnymi rodnikami tlenowymi i stresem oksydacyjnym.

Osłabienie mikroflory bakteryjnej jest także powiązane z niektórymi chorobami neurodegeneracyjnymi np. chorobą Alzheimera.

Bibliografia:

1. Herman A. „Probiotics supplementation in prophylaxis and treatment of depressive and anxiety disorders – review of current research.” Psychiatria Polska 2019, 53(2): 459-473.
2. Gulas E., et al. „Jak mikrobiologia może wpływać na psychiatrię? Powiązania między florą bakteryjną jelit a zaburzeniami psychicznymi.” Psychiatria Polska 2018, 52(6): 1023-1039.
3. Liśkiewicz P., et al. „Flora jelitowa a patomechanizm powstawania zaburzeń afektywnych i lękowych – aktualny stan wiedzy i dalsze perspektywy.” Psychiatria 2018, 15(2): 70-76.